تجهیزات آزمایشگاهی

تجهیزات آزمایشگاهی مجموعه‌ای از ابزارها، دستگاه‌ها، و لوازم مصرفی هستند که در آزمایشگاه‌های علمی، تحقیقاتی، صنعتی، و پزشکی برای انجام آزمایش‌ها، آنالیز، و اندازه‌گیری‌های دقیق استفاده می‌شوند. این تجهیزات با توجه به نوع آزمایشگاه (شیمی، زیست‌شناسی، پزشکی، پتروشیمی، و غیره) و کاربردهای خاص آن‌ها در دسته‌بندی‌های مختلفی ارائه می‌شوند. شرکت‌های معتبر مانند آرکا راد تجارت، آذین تجهیز، و دانشور شیمی در ایران، تجهیزات آزمایشگاهی باکیفیت را از برندهای معتبر بین‌المللی و داخلی تأمین و عرضه می‌کنند. در ادامه به بررسی انواع تجهیزات آزمایشگاهی قابل فروش و کاربردهای آن‌ها می‌پردازیم.

دسته‌بندی تجهیزات آزمایشگاهی

تجهیزات آزمایشگاهی به دو دسته اصلی عمومی و تخصصی تقسیم می‌شوند. تجهیزات عمومی در اکثر آزمایشگاه‌ها استفاده می‌شوند، در حالی که تجهیزات تخصصی برای کاربردهای خاص طراحی شده‌اند.

1. تجهیزات عمومی آزمایشگاهی

این تجهیزات در انواع آزمایشگاه‌ها (شیمی، زیست‌شناسی، پزشکی، و غیره) مشترک هستند و برای انجام آزمایش‌های پایه‌ای و روزمره ضروری‌اند:

• میکروسکوپ‌ها: برای مشاهده نمونه‌های کوچک مانند سلول‌ها و میکروارگانیسم‌ها استفاده می‌شوند. انواع مختلف شامل میکروسکوپ نوری، الکترونی، و استریو با برندهایی مانند Nikon، Zeiss، و Olympus عرضه می‌شوند.
• سانتریفیوژها: برای جداسازی اجزای نمونه‌ها بر اساس چگالی (مانند جداسازی پلاسما در خون) به کار می‌روند. مدل‌های مختلف با ظرفیت‌ها و سرعت‌های متنوع (مانند سانتریفیوژ ۴۸ شاخه) موجود هستند.
• ترازوهای آزمایشگاهی: برای اندازه‌گیری دقیق وزن مواد شیمیایی و نمونه‌ها با دقت بالا (تا چند میلی‌گرم) استفاده می‌شوند. برندهای معتبر شامل AND ژاپن، Kern آلمان، و Radwag لهستان هستند.
• هات پلیت و همزن مغناطیسی (Heater Stirrer): برای گرم کردن و هم زدن محلول‌ها به کار می‌روند. مدل‌های دیجیتال با قابلیت تنظیم دما و سرعت چرخش از برندهای IKA و Velp عرضه می‌شوند.
• آون آزمایشگاهی: برای خشک کردن، استریل کردن، یا گرم کردن نمونه‌ها در دماهای کنترل‌شده استفاده می‌شود. برندهای Memmert و Binder آلمان از کیفیت بالایی برخوردارند.
• انکوباتورها: برای ایجاد شرایط کنترل‌شده (دما، رطوبت، و گاز) جهت کشت میکروبی یا سلولی استفاده می‌شوند. مدل‌های مختلف با ویژگی‌های تنظیم دما تا ۱۰۰ درجه سانتی‌گراد موجود هستند.
• اتوکلاوها: برای استریل‌سازی تجهیزات و نمونه‌ها با استفاده از بخار تحت فشار بالا به کار می‌روند. این دستگاه‌ها در آزمایشگاه‌های پزشکی و میکروبیولوژی ضروری‌اند.
• هودهای آزمایشگاهی: شامل هودهای شیمیایی، میکروبی، و لامینار برای ایجاد محیطی ایمن و پاکیزه در برابر گازهای سمی یا میکروب‌ها. برندهای معتبر شامل کراپلن و فرایاتک هستند.
• پی اچ متر (pH Meter): برای اندازه‌گیری اسیدیته یا قلیاییت محلول‌ها در مدل‌های رومیزی و پرتابل عرضه می‌شود. برندهای Hanna و Mettler Toledo از محبوب‌ترین‌ها هستند.
• شیشه‌آلات آزمایشگاهی: شامل بشر، ارلن، بالن (ته‌گرد، ته‌صاف، ژوژه)، پیپت، بورت، استوانه مدرج، و لوله آزمایش از جنس بوروسیلیکات مقاوم به حرارت و مواد شیمیایی. برندهای Isolab و Pyrex از کیفیت بالایی برخوردارند.

2. تجهیزات تخصصی آزمایشگاهی

این تجهیزات برای کاربردهای خاص در آزمایشگاه‌های تخصصی طراحی شده‌اند و شامل موارد زیر هستند:

• اسپکتروفتومترها: برای تحلیل طول موج نور و شناسایی مواد شیمیایی استفاده می‌شوند. مدل‌های تک پرتو و دو پرتو از برندهای Hach و Thermo Scientific موجود هستند.
• کروماتوگراف‌ها: برای جداسازی و تجزیه‌وتحلیل ترکیبات شیمیایی در آزمایشگاه‌های دارویی، غذایی، و پتروشیمی کاربرد دارند. انواع کروماتوگرافی گازی (GC) و مایع (HPLC) عرضه می‌شوند.
• فلیم فتومترها: برای اندازه‌گیری غلظت عناصر مانند سدیم، پتاسیم، و لیتیم در نمونه‌ها استفاده می‌شوند. این دستگاه‌ها در آزمایشگاه‌های تشخیص طبی کاربرد دارند.
• الکتروفورز: برای جداسازی مولکول‌ها (مانند DNA و پروتئین‌ها) در آزمایشگاه‌های زیست‌فناوری و ژنتیک استفاده می‌شود.
• رفراکتومترها: برای اندازه‌گیری ضریب شکست مایعات در صنایع غذایی و دارویی به کار می‌روند. برندهای Atago ژاپن و Acros آلمان از کیفیت بالایی برخوردارند.
• ویسکوزیمترها: برای اندازه‌گیری ویسکوزیته مایعات در صنایع رنگ، رزین، و داروسازی استفاده می‌شوند. برندهای Brookfield و Lamy از پیشروهای این حوزه هستند.
• تانک‌های نیتروژن مایع: برای نگهداری نمونه‌های زیستی در دماهای پایین (مانند -۱۹۶ درجه سانتی‌گراد) استفاده می‌شوند. برندهای SJ Cryo و MVE از معتبرترین‌ها هستند.
• میکسرها و شیکرها: برای مخلوط کردن نمونه‌ها در ویال‌ها یا ظروف کوچک به کار می‌روند. مدل‌های مختلف از برندهای IKA و Emtops عرضه می‌شوند.
• دستگاه‌های آنالیزور شیمیایی: مانند دستگاه‌های تجزیه مواد شیمیایی خون و الکترولیت آنالایزر برای آزمایشگاه‌های پزشکی و تشخیص طبی.

3. لوازم مصرفی آزمایشگاهی

علاوه بر دستگاه‌ها، لوازم مصرفی نیز بخش مهمی از تجهیزات آزمایشگاهی هستند که به‌صورت دوره‌ای نیاز به تعویض دارند:

• لوله‌های آزمایش و جالوله‌ای: برای نگهداری و سازمان‌دهی نمونه‌ها در جنس‌های شیشه‌ای و پلاستیکی (مانند فالکون).
• پیپت‌ها و سمپلرها: برای انتقال دقیق حجم‌های کوچک مایعات. انواع حباب‌دار، مدرج، و الکترونیکی موجود هستند.
• کاغذ صافی و فیلترها: برای جداسازی ذرات جامد از مایعات در فرآیندهای فیلتراسیون.
• مواد شیمیایی آزمایشگاهی: شامل اسیدها، بازها، حلال‌ها، و معرف‌های شیمیایی از برندهای Merck، Sigma-Aldrich، و Fluka.
• کیت‌های آزمایشگاهی: برای تشخیص سریع در آزمایشگاه‌های پزشکی و تحقیقاتی، مانند کیت‌های تشخیص طبی.